کمبود پیشینه مکتوب‌شدن ادبیات زنانه در ایران

کمبود پیشینه مکتوب‌شدن ادبیات زنانه در ایران

نشست نقد و بررسی «منظومه‌ی بی‌قطر و قد» و «یک سر و هزار صدا»، دفترهای شعر بهار الماسی برگزار شد.

به گزارش ایسنا، به نقل از روابط عمومی انتشارات سیب سرخ، ششمین نشست نشر «سیب سرخ» با عنوان «آفتابی از فلق سرخ» به نقد و بررسی دو مجموعه شعر بهار الماسی با نام‌های «منظومه‌ی بی‌قطر و قد» و «یک سر و هزار صدا» اختصاص داشت که با حضور رضا روزبهانی، حجت بداغی، رزا جمالی و علیرضا بهنام برگزار شد.
رضا روزبهانی در ابتدای این نشست، چند شعر از این مجموعه را خواند و گفت: بهار الماسی به شکل جدی از دهه ۸۰ شعر می‌سراید و تاکنون چهار مجموعه منتشر کرده، یکی از این مجموعه‌ها «حروف سربی» مشترک با من است.

او افزود: با این که بیش از ۲۰ سال از مهاجرت بهار الماسی از ایران می‌گذرد، اما او در این مدت ارتباط فرهنگی خود را با ایران حفظ کرده است و درشعرش به ساختار شعر فارسی پایبند مانده است.

رزا جمالی نیز با اشاره به ادبیات مهاجرت و مولفه‌های آن گفت: با توجه به شناختی که از شعربهار الماسی دارم، به نظرم او شاعر توانمندی است و همچون سایر شاعرانی که در کانادا زندگی می‌کنند به مساله زبان توجه ویژه‌ای دارد.

به گفته جمالی، اگر آثار بسیاری را از شاعران و نویسندگانی که مهاجرت می‌کنند، بررسی کنیم، درمی‌یابیم که گرایش‌شان بیشتر به زبان مهمان است و میان آثارشان با زبان مادری‌شان فاصله عمیقی وجود دارد. اما چنین اتفاقی برای شعر بهار الماسی نمی‌افتد.

جمالی با اشاره به زنانه نویسی در ادبیات گفت: ادبیات زنانه در ایران متکی بر سنت شفاهی بوده و پیشینه مکتوب‌شدن این آثار بسیار کم است و متاسفانه باور غلطی در دوران مدرن رایج شده که اگر قرار است زنی بنویسد باید از هر نقش سنتی که بر عهده او گذاشته شده فاصله بگیرد. اما بهار الماسی درشعرش به این باور غلط توجه نکرده و به عنوان مثال در«یک سر و هزار صدا» سرگذشت خود من و وجوه گوناگون زن بودنش از جمله نقش مادری را به تصویر کشیده است.

او افزود: بیشتر شاعرانی که از زبان مادری‌شان دور می‌شوند، برای بر طرف کردن این مشکل به ادبیات کلاسیک روی می‌آورند و چنین رویکردی را در شعر بهار الماسی نیز شاهد هستیم.

در ادامه این نشست حجت بداغی گفت: شعر نخست مجموعه «منظومه‌ی بی‌قطرو قد» جدی، تاثیر گذار و پخته است و برای سرودن این شعر باید به شاعر آن تبریک بگویم. شاعر در منظومه بی‌قطر و قد به خوبی توانسته است از امکانات زبان روایی بهره گیرد.

او افزود: معضل بزرگ کسانی که مهاجرت می‌کنند این است که زبان‌شان پویا نیست. زبان پویا در بطن جامعه جریان دارد و زبانی که ما در آثار مکتوب سراغ داریم به تاریخ پیوسته است.

بداغی درباره زنانه‌نویسی در ادبیات گفت: امروزه به این نتیجه رسیده‌ایم، کسانی می توانند زنانه بنویسند که اتفاقا باید زنانه ننویسند. متاسفانه برخی زنانه‌نویسی را درست درک نکرده‌اند و با استفاده از چند کلمه و مضمون می‌خواهند اثری زنانه خلق کنند. زنانه‌نویسی باید در نحو و ساختار زبان اتفاق بیفتد. پس از انتشار کتاب «طعم گس خرمالو» نوشته زویا پیرزاد و «بالای سیاهی آهوست» نوشته میترا داورنوعی زنانه‌نویسی در ایران رواج پیدا کرد.

او افزود: اتفاقی که در شعرهای بهار الماسی می ‌افتد این است که او خود را ملزم نکرده که زنانه بنویسد بلکه این زنانگی در شعرش اتفاق افتاده است و همین موجب برجسته‌شدن شعرش می‌شود. در این سال‌ها کم پیش آمده که من شعر خوب زنانه لذت ببرم. مثلا مجموعه «دهن کجی به تو» سروده رزا جمالی از بهترین نمونه‌های زنانه‌نویسی در ایران است که پس از این مجموعه حتی خود جمالی نیز نتوانسته از این منظر اثر بهتری خلق کند.

در ادامه علیرضا بهنام با اشاره به شعر دهه ۷۰ و مولفه‌هایی که توسط تعدادی شاعر که خود را سردمدار شعر این دهه می‌دانستند، گفت: در شعر شاعران دهه ۷۰ المان‌هایی وجود داشت که این المان‌ها را در شعر بهار الماسی نیز شاهد هستیم، مثل گذاشتن یک جمله معترضانه وسط سطر، استفاده از کلمات آرکائیک و محاوره و نگاه طنز به زندگی.

او افزود: به نظر من شعر نخست مجموعه «منظومه‌ی بی‌قطرو قد» از شعرهای خوب بهار الماسی به شمار می‌رود و در سایر اشعارش او تلاش کرده است که شعرش شبیه شاعران دهه ۷۰ شود. برخی از تمرین‌های او موفق بوده و برخی از تمرین‌ها نه.

به گفته بهنام، شعرهای بهار الماسی در مقایسه با شعر شاعرانی که به نوعی سانتی مانتالیسم دچار هستند از جایگاه بالاتری برخوردار است و به نظرم انتشار شعرهای او در این برهه زمانی بسیار ارزشمند است. شاید شعرهای او فرصت جدیدی را پیش این گروه از شاعران بگذارد که به این گونه سرایش دوباره توجه کنند.

در معرفی بهار الماسی عنوان شده است: بهار الماسی شاعر و فعال فرهنگی متولد سال ۱۳۶۴ تهران و دانش‌آموخته دو رشته مهندسی برق و طراحی رسانه و اطلاعات و ساکن تورنتو کانادا است. او سال‌هاست که شعر می‌سراید. از الماسی تاکنون دو مجموعه شعر «دختر خرداد» و«حروف سربی» مشترک با رضا روزبهانی، «منظومه بی‌قطر و قد» و«یک سر و هزار صدا» منتشر شده است.

انتهای پیام